Akran zorbalığını önlemek için 10 adım

Milli Eğitim Bakanlığı’nca (MEB) Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nde yapılan değişiklik ile akran zorbalığı ile siber zorbalık disiplin hataları ortasına alındı. Akran zorbalığının önlenmesinde öğretmen ve aile iş birliğine dikkat çeken Barış Sezgin “Öğrenci mutlaka dinlenmeli ve sorunlarına bireysel çözümler üretilmeli. Aile ve öğretmen hem zorbalığa maruz kalan çocuğu koruyarak kendi hakkını aramayı öğretmeli hem de zorbalık uygulayan öğrencinin davranışlarını düzeltmesine yardımcı olmalı” diyerek akran zorbalığının önlenmesine dair 10 adımı paylaştı.

Son devirlerde hem küçük yaşlardaki öğrenciler hem de ergenlik periyodundaki öğrenciler için sorun haline gelen akran zorbalığını önlemek ismine okul, aile ve öğretmen iş birliğinde tahliller üretilmesi gerekiyor.

Çocuklar ortasındaki ruhsal, ?ziksel, toplumsal ve sözel akınların akran zorbalığı olarak kabul edildiğini söyleyen Uğur Okulları Ruhsal İstişare & Rehberlik ve Ar-Ge’den Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Barış Sezgin, okul hayatı boyunca her 7 öğrenciden birinin akran zorbalığı yaşadığını söyledi.  Aile içindeki zayıf bağlantının, olumsuz etraf faktörlerinin bireyde saldırgan davranışlara sebep olduğunu tabir eden Sezgin, çocuğu akran zorbalığına maruz kalan ailelere ve uygulayan öğrencilerin ailelerine yönelik tekliflerde bulundu.

AKRAN ZORBALIĞIYLA İLGİLİ AİLELERE ÖNERİLER

Ailelerin akran zorbalığı karşısında hassas ve sakin davranması gerektiğinin altını çizen Sezgin şu tekliflerde bulundu:

“Zorbalığa maruz kalmış çocuk birçok olumsuz duyguyu bir ortada yaşar. Bu türlü bir durumda ebeveyn ve öğretmenlerin öğrenciyi hassas bir tutumla dinlemeleri ve ferdî tahliller üretmeleri gerekir. Şiddet karşısında ailenin soğukkanlılığını muhafazası da değerlidir. Zira ailenin duygusal reaksiyonları çocuğun da reaksiyonlarını belirleyecektir. Anne babanın olay karşısında fazla reaksiyon göstermesi çocuğun utanmasına yol açabilir.

Çocukların hislerine odaklanan cümleler kurulması gerektiğini söz eden Sezgin, “Çocuklarınızı dinlerken kurduğunuz cümlelerin yaşadıkları üzüntüyü, utancı ya da endişeyi daha fazla arttırmaması çok değerli. Çocukların hislerine odaklanan ‘Çok zorlanmış olmalısın!’ üzere cümleler kullanabilirsiniz. Bu cümle hem çocukların yaşadığı zorluğu anlayabildiğinizi gösteriyor hem de çocukları yaşadıklarını daha fazla anlatmak konusunda cesaretlendiriyor.

Çocukların hakkını arama davranışını öğrenmesinin değerine de değinen Sezgin, “Zorbalığa uğrayan çocuğunuz için yapacaklarınız ona bütün hayatı boyunca haksızlık karşısında takınacağı tavrı öğretecektir. Olayın bütün idaresini üstünüze alır, görüşmeleri siz yaparsanız çocuğunuzun kendini savunmayı öğrenmesini engellersiniz. Çocuğunuza okul hiyerarşisi içinde kendi hakkını aramayı ve tahlil üretmeyi öğretmelisiniz. Ayrıyeten çocuk öğretmenlerinden de yardım isteyebileceğini bilmelidir.

‘Zorbalık uygulayan haklıdır’ algısının önüne geçmenin ehemmiyetine değinen Sezgin, “Küçük çocuklar kendilerine zorbalık uygulayan çocukların daha güçlü, bilgili ya da beğenilen çocuklar olduğunu düşünme eğilimindedirler. Çocuklarınıza zorbalık uygulayan kişinin daha güçlü ya da haklı değil yalnızca daha saldırgan ve haksız olduğunu anlatmanız değerlidir. Eşitlik kavramının altını çizmelisiniz. Çocuğunuza; zorbalık yapan kişinin ondan hiçbir farkının olmadığı anlatmalısınız.

Kendini müdafaanın diğerine ziyan vermek manasına gelmediğinin anlatılması gerektiğini belirten Sezgin, “Çocuklarımız kendini korumayı, savunmayı ve hakkını aramayı öğrenmeli. Fakat ‘kendini korumak’ başkasına zarar vermek değildir. ‘Sana vurana sen de vur’ tavsiyesi yanlıştır. Çocuklar fiziksel zorbalık ile karşılaştığında uygulaması gereken üç temel strateji vardır. Öncelikle öğrenci kendini korumalıdır. Sonrasında ise bölgeden uzaklaşarak güvenli bir alan bulmalı ve öğretmeninden yardım istemelidir.”

ÇOCUĞUNUZ ZORBALIK YAPIYORSA NASIL DAVRANMALISINIZ?

Zorbalık yapan çocukların ailelerine de tavsiyelerde bulunan Sezgin şunları söyledi:

“Çocuğunuzla sakince konuşun, arkadaşlarını rahatsız etme sebepleri ve yaptığı davranışın başkalarında yaratacağı olumsuz duygular üzerinde durun. Ayrıca bu davranışını onaylamadığınızı kesin ve net bir biçimde belirtin. Olumlu davranışlar gerçekleştirdiğinde takdir edin.

“Çocuklar aile bireylerini rol model alırlar. Konuttaki şiddet eğilimi çocuktan okuldaki arkadaşlarına yansır. Bu nedenle ailedeki şiddet eğilimli bireyler de uyarılmalı.

“Çocuğu zorbalığa karışan ailenin öncelikle çocuğunu dikkatle dinlemesi, çocuğuna nasıl yardım edebileceği üzerinde düşünmesi, okul ile iş birliği yapması ve uzmanlardan da destek alması gerekir.

“Son yıllarda neredeyse tüm mecralarda şiddetin normalleştirildiğini hatta özendirildiğini görüyoruz. Neredeyse tüm dizilerde ateşli silah kullanımı ve kavga/savaş manzaraları, toplumsal medya uygulamalarında birbirine şiddet uygulamayı tetikleyen imajlar yer alıyor. Çocuklarınızın oynadığı oyunlar ve izledikleri içerikler kesinlikle gözetiminizde olmalı.

“Ailelerin çocuklarına daha çok zaman ayırması, zorbalık davranışlarına karşı dikkatli, özenli olması açısından önemlidir. Ailelerin belli zaman dilimleri içerisinde çocuklarını üzen veya kızdıran arkadaşları olup olmadığını ve bu durumun nasıl olduğunu sorması çocuklarının zorbalığa kurban veya zorba olarak katılmasını önlemede faydalı olacaktır.”